Օր 26․․․ Անխուսափելին

Ժամացույցի փոքր սլաքն արդեն հատել էր կեսգիշերը։ Եվ ես հեռանալու ցանկություն չունեի։ Ի՞նչ պիտի անեմ տանը։ Այնտեղ ես միայն քնում եմ։ Ընկերս սպիտակ թղթերն են ու հին տպող սարքը, որի շուրջ էլ թափթփված են իմ ճմրթված մտքերը։
Իսկ աշխատավայրում գոնե օդորակչի կամաց վզզոցն է, չրխկացող դռների ձայնն ու դուռս թակող քարտոււղարուհու վախվորած հայացքը, որ ամեն 5 րոպեն մեկ ինձ նոր զեկույց է բերում, իսկ ամեն տասը րոպեն մեկ՝ մի բաժակ սուրճ։
Աշխատանքը մեսսիայի պես մեկն է, որ եկել է լցնելու իմ կյանքն անհավանական եռուզեռով։ Գուցե սկզբում սխալվում էի, երբ կարծում էի, թե զգացմունքների "դեսպաններից" եմ այս, անդադար ինչ-որ տեղ շտապող կյանքում։
Դուռը նորից թակում են։

Ես - Ներս արի։
Խեղճ քարտուղարուհի - Պարոն Գրիգորյան, հերթական զեկույցը։
Ես - Քա՞ղցր է, թե՞ թթու։
Տառապած քարտուղարուհի - Դավ, էլ չգիտե՛մ, կարծում եմ մինչև լույս չեմ ձգի։ Քեզ ներքևում քո ալեհեր "չիբանն" է սպասում, արդեն մի ժամ է, ինչ պահպանության աշխատակցի ականջին հարմար տեղավորվել է ու պատմում է, թե ինչպես էր քեզ փոքր ժամանակ հայհոյանքներ սովորացնում։

Մի հաստափոր թղթապանակ պարկում է սեղանիս, որն արդեն վաղուց լցված էր այլ հաստափորներով։ Իմ մինուճար քարտուղարուհու աչքերն արդեն կարմրած էին, հայացքը հանգող։ Մազերն արձակել էր, որ առանց այդ էլ լարված ուղեղն ավելի չձգվի պինդ կապած մազերով։ Սև, էլեգանտ կոստյումի կոճակներն էլ արձագված էին ու տակից երևում էր սպիտակ վերնաշապիկը։ Քայլում էր դանդաղ ու ծանր, չնայած որ թեթև էր ու գեղեցիկ։ Ծանրացրել էին բարձրակրունկները, որոնք հագին էին արդեն 48 ժամ։ Լավ ընկեր է տանջվածս, ինձ միշտ փրկում է տարբեր չիբաններից ու պզուկներից,,, հա, դրանց մասին։

Ես - Լսիր, բայց ես էդ մարդուն փոքր ժամանակ չեմ ճանաչել։ Լավ հեքիաթասած է։ Ասեք,,, չգիտեմ, որ ես գնացել եմ։
Մտախոհ քարտուղարուհի - Դավիթ, էդ ոնց ես գնացել, եթե մուտքը մեկն է, իսկ ինքը հենց այդ մուտքի մոտ է նստած։
Ես - Չգիտեմ, ասենք՝ պատուհանից եմ թռել։ Փախել եմ։ Լողանում եմ։ Փորս թույլ է, չեմ կարողանում զուգարանից դուրս գալ, որ ընդունեմ նրան։ Կամ ավելի վատ, ՉԻԲԱՆ ԵՄ ՏՐԱՔԱՑՆՈՒՄ։

Շաաա՜տ նյարդայնացած բացականչեցի ես։

Հոգատար քարտուղարուհի - Լավ, ես գիտեմ քեզ ինչ է պետք։
Ես - Իրո՞ք։
Խորամանկ քարտուղարուհի - Դու դեռ կասկածու՞մ ես իմ խորաթափանցության վրա։
Ես - Օօօ՜, ո՛չ։
Խելացի քարտուղարուհի - Հիմա մի բաժակ կոնյակ բերեմ։

Ժպտաց իմ լավ ընկերն ու դուռը փակեց իր հետևից։ Երանի սաքսոֆոնս այստեղ լիներ, հաճույքով կնվագեի, որ լիցքաթափվեր ոչ միայն մարմինս ու միտքս, այլև հոգիս, հոգիս, հոգիս․․․
Այնքան անջատված էի, որ չեմ էլ նկատում, թե ինչպես է հասկացող քարտուղարուհիս մտնում ներս, սեղանին դնում կոնյակով լի բաժակն ու նոր բացված շիշը, սև շոկոլադն ու իմ սիրած սկավառակը։ Երևի կարծում է, թե աչքս կպել է ու ձայն չի էլ հանում։ Նրբանկատ քարտուղարուհի։ Սկավառակին Հենրի Մանչինիի հիանալի ստեղծագործություններն էին, դու էլ հիմա մկնկիը պահելով այստեղ, ինձ հետ հավասար կվայելես այս հրաշքը։

Սիգարի ծուխը հոսում է թոքերս ու շոյում շնչուղիներս։ Համարյա հինգ տարի է, ինչ չեմ ծխում թղթի մեջ փաթաթած անպետք խոտը, որի անունը ծխախո՛տ է։ Իմ արվետասեր հայ ընկերը, ով զբաղվում է կուբինական սիգարների արտադրությամբ, ինձ համար նոր հաճույքի եզերքներ բացեց։ Դրանից հետո, իհարկե, ստիպված եղավ ամեն ամիս ինձ Կուբայից հատընտիր սիգարներ ուղարկել, հակառակ դեպքում կզրկվեր իմ ուղարկած կոնյակներից։ Քվիդ ենք, ես ու իմ սիգարագետ ընկերը։ Իսկ կոնյակը,,, իսկ կոնյակը միակ միջոցնե է աշխարհից անջատվելու և երազները վայելելու համար։ Հենրին դեռ նվագում է,,,

Զանգ։

Այլևս տանել չեմ կարողանում չորս հեռախոսներիցս երեքը, որոնք զանգում են անդադար, լինի ուշ գիշեր, եռացող ցերեկ, թե վաղագույն առավոտ, երբ ես մուշ-մուշ եմ անում իմ քունը։ Բայց 00։30-ին զանգում է ոչ թե երեք տհաճ հեռախոսներից մեկը, այլ այն մեկը, որից զանգեր ստանալը միայն երջանկություն է ինձ պարգևաում։ Հիմա բացատրե՛մ։ Երեք հեռախոսները նախատեսված են աշխատակազմի հետ կապ պահպանելու, քաղաքական ոչնչությունների հետ շփվելու և լրագրողների հարցերին համբերատար պատասխանելու համար։ Իսկ այն մեկը, որի բարձրախոսից հնչող ձայներն ինձ միայն ժպիտ են նվիրում, հարազատներիս համար է, միայն նրանք գիտեն այս իննը նիշանոց համարը։
Բայց գլուխս կախված է հեռաոսի վրա ու չեմ ճանաչում այն համարը, որն ինձ զանգում է։
Միևնույնն է, պատասխանելու եմ, ով էլ լինի՞, հարազա՛տ է։

Ես - Այոոո՛։

Բոլոր հոգսերս, անտանելի հոգնածությունս, անասելի թմրածությունս մոռանալով բացականչեցի ես բարձր ու ջերմ։

Ձայն - Բարև, Դավ։
Ես - Բարև։

Իմ երաժշտական լսողությունը կա՛մ հիշողությունների գրկում է, կա՛մ էլ արդեն ծերացել է։

Ձայն - Ուզում եմ տեսնել քեզ, որքան հնարավոր է շուտ։
Ես - Լա՛վ։ Որտե՞ղ։
Ձայն - Հին թաղամասում, փոքրիկ եկեղեցու անկյունում։ Այգու մեջ մի սրճարան կա։ Քեզ կսպասեմ այնտեղ, կես ժամից։

Զրույցն այնքան սովորական ավարտվեց, կարծես վերջին անգամ խոսել էինք երկու ժամ առաջ։ Բաժակի տակ մնացած կոնյակը քաշեցի գլուխս, վրաս գցեցի իմ հոգնատանջ պիջակն ու բացեցի աշխատասենյակիս դուռը։

Անհանգստացած քարտուղարուհի -  Էդ ու՞ր, Գրիգորյան։


Ես - Լսիր, ինձ պիտի պահես, մի ժամ, ոչ ավել։
Հետաքրքրասեր քարտուղարուհի - Հօ բա՞ն չի պատահել։ Ճնշու՞մդ է։
Ես - Չէ, չէ,,, ամեն բան լավ է։ Չիբանը դեռ ներքևու՞մ է։
Ժպտացող քարտուղարուհի - Չէ՛, թռի քանի հետ չի եկել։
Ես - Հա՛, լսիր, մեքենադ տուր էլի։
Շատ զարմացած քարտուղարուհի - Ինչի՞դ է մեքենաս պետք։ Ինչի քո ավտոշարասյունը քեզ հերիք չէ՞։
Ես - Տղերքից թաքուն պիտի գնամ։ Հանկարծ ձեն չհանես ներքևում։ Ես դուրս եմ եկել զբոսնեմ ներքին այգում։ Լա՞վ։

Պահանջատիրական ու ղեկավարչական տոնով սաստեցի ես քարտուղարուհուս, ով արդեն մեկնել էր ինձ ձեռքը, որում դողում էին բանալիները։ Ներքին բակ իջա, որտեղ պահպանության տղերքն էին, բարևեցի ու ջաղայն հայացողվ, որ հանկարծ չհետևեն ինձ, սուսիկ-փուսիկ հեռացա բակի խավար կողմ։

 Հաջորդ րոպեին ես արդեն փոխանցումատուփն էի բռնաբարում, որովհետև շտապում էի չգիտեմ ուր և չգիտեմ ինչու։ Ինչ-որ անհագ ցանկություն էր մեջս տեսնելու  այն ձայնի տիրոջը, ում ժամանակին,,,
Ճանապարհը դատարկ է, ժամը՝ ուշ։
Շարժիչի գռռոցը կոտրվում է իմ գլխում հնչող երաժշտության բարձրությունից։ Ես զգում եմ, որ տասը տարի առաջ ստացած կանտուզիայի տզզոցը դեռ ամբողջությամբ չի անցել, այն իր մասին հիշեցնում է այն պահին, երբ ես չափից դուրս լարված եմ լինում։ Ու լարվում եմ հիմա առավել, քան այն ժամանակ, երբ չափից դուրս լարված եմ։ Գիշերն ինձ տանում է այնտեղ, որտեղ ես վաղուց եմ եղել։ Եվ, այո՛։ Միայն գիշերը կարող էր ինձ այդքան հեռուն տանել։ Փողկապս թուլանում է ընթացքում, դրա հետ փորձում եմ թուլացնել նյարդերս։ Թե ու՞ր եմ շտապում, ինչու՞։ Չգիտեմ,,,

Այգին չի փոխվել։ Եկեղեցին, որ պետք է մեծացնեին, այդպես էլ չմեծացավ։ Նստարաններն են նույնիսկ նույնը։ Նույնն է նաև թույլ լուսավորությունը։ Հուշարձանը, հայրիկի պատվի հուշարձանը, որ պիտի իր ընկերների մասին հիշեցներ իր արծիվով, Վահանով ու հավերժության խորհրդով։
Ծառերի հետևից երևում են կեշգիշերային պատմությունը թելադրող սրճարանը։

Ես - Չե՛ս փոխվել։
Նա - Ծերացե'լ ես։
Ես - Ամենաքիչը, տասը տարով։
Նա - Տասը տարի անց։
Ես - Կարծես երեկ։
Նա - Ինչպե՞ս ես։
Ես - Աշխատած։
Նա - Կխմե՞ս։
Ես - Դեւ երբեք ինձ հետ խելքը գլխին չես խմել։ Ինչու՞ ես առաջարկում
Նա - Որ հիմա՛ հետդ խելքը գլխին խմեմ։ Մի բան գոնե խելքը գլխին պիտի անենք, թե՞ ոչ։
Ես - Ինչպե՞ս ես։
Նա - Մտածա՛ծ։
Ես - Ինչպես միշտ։
Նա - Կյանքդ ինչպե՞ս դասավորվեց։
Ես - Ինչպես կյա՛նքը դասավորեց։
Նա - Լավ էլ դասավորել է, փաստորեն։
Ես - Հո քեզնից հետ չէի ընկնելկու։

Հանդիպման առաջին ժպիտը։ Օդից հայտնված մատուցողուհին սեղանին էր թողել վիսկիի շիշն ու թռել էր։ Երկար գիշեր էր սպասվում, երկար խոհեր, երկար ու ձիգ ճանապարհ դեպի անցյալ։
Նրան տեսել էի տասը տարի առաջ, հետո,,, իսկ հետո ինձ գողացավ ճակատագիրս։ Կյանքում նույն խաչմերուկ երկու անգամից ավել չեն մտնում։ Ամեն դեպքում ես էի այդպես կարծում։ Բայց նույն խաչմերուկում ենք։ Եվ սա հաստա՛տ երկրորդ անգամը չէ։ Բաժակները դատարկվում են նոր պարբերությունից։ Դադարներն ավելի հաճախ են հնչում, որովհետև յուրաքանչյուր խոսքում մի վայր է, մի իրավիճակ, մի պատմություն,,,
Իրականում, քեզ մարդ ես զգում, երբ հիշում ես։ Դու չկաս, երբ բացակա է անցյալը։ Ամեն ինչ պտտվում է առաջվա, հիմայի ու հետոյի հասարակ շրջապտույտում։
Դեբյուսին է նվագում։
Կարծես մեզ համար։
Ձյուն, անձրև, Լուսին, երեկո, ձեռքեր, աչքեր, հպում, համբույր։
Անիրական իրականություն։

                                                                                 ***

Դուռը թակում են։
Աչքերս բացվում են։
Ականջներս լսում են աշխարհի ամենադաժան խոսքերը։

Թղթապանակով քարտուղարուհի - Գրիգորյան, զեկույցները եկան։

Հաճելի է քնել աշխատավայրում։ Մեկ է, տանը ոչ ոք չի սպասում,,,