Նամակս պետք է ինձ հասցեագրված լիներ, բայց մտքերս քեզ են բերում։
Ափսոսանքով եմ հետ նայում։ Այնտեղ կայինք մե՛նք, այստեղ՝ մենակ եմ։ Եվ գուցե այդ միայնությունն է ինձ ստիպում երազել կրկնակի ուժգնությամբ, քան անցյալում։
Մեր համատեղ կյանքում կար երկու ճանապարհ․ մեկը փոխըմբռնման և հարգանքի, անկեղծության ճանապարհն էր, որը բուրում էր ներդաշնակությամբ և փռված էր երանելի երջանկությամբ, մյուսը՝ փշոտ, քարքարոտ, փոշոտ ու մռայլ ուղին, որտեղ ձեռքդ էլ չէի կարող բռնել, քանի որ այդ ձեռքը չէի կարող նույնիսկ տեսնել։
Այդ ճանապարհը վիրավորանքի, ստի, կեղծիքի, դավաճանության, անողոքության, բամբասանքների, ինտրիգների, չկամության ճանապարհն էր։։
Զարմանում եմ մեզ զուգահեռ ապրող լուսավոր ճանապարհը տեսնելիս։ Ինչպե՞ս կարող էինք քայլել մռայլ ու անպետք ուղով՝ արնաշաղախ անելով մեր ոտքերը։
Հանուն ինչի՞ պիտի հրաժարվեինք տաքուկ ապագայից։ Հանուն սառը հիշողությունների՞։
Որտե՞ղ կորցրինք այն րոպերենրը, երբ որոշում էինք մեր բալիկների սեռն ու անունները, փայտե տնակներ կառուցում անտառներում, քնում Լուսնին ու արթնանում նույն անկողնում։
Միթե՞ այդ հաճելի զրույցները փոխեցինք անպետք ու մաշված, պարզունակ ու կենցաղային թեմաների հետ, որոնք անդունդը գլորեցին տարիների հոգևոր պաշարը։
Ախր այդ պաշարը "սև ոսկու" պես բան է։ Այն կուտակվում է Երկրի ընդերքում (ինչպես մեր հոգու խորքում հազարավոր տարիներ շարունակ)։ Երբ հասկանում ես, թե ինչ հարստություն ունես, ագահորեն սկսում ես ներս քաշել այդ արժեքն առանց գիտակցելու, որ պետք են նորից հազարավոր տարիներ, որ կրկին պաշարներ կուտակվեն։ Դուրս ես քաշում այս "հումքը", որ սերն է (րոպեական հաճույքի համար) ու մնում ձեռնունայն։
Պետք էր ուղղակի հասկանալ, որ այդ գանձը կա հոգում, մտքում ու սրտում։ Պետք էր ուղղակի պահպանել այն։ Հոգևոր սպառողականությունն ու ագահությունը միշտ էլ մահվան են բերում։ Ես ուզում էի տանը վազվզող երեխաներ, որոնք գոռգոռում ու խաղում են անդադար, խաղալիքներ կոտրում ու տապակած կարտոֆիլ պահանջում, գիշերը քնում մեր գրկում և առավոտյան մեզ արթնացնում։ Շնիկ՝ ոչ շատ մեծ ու փրչոտ, հողաթափերը կրծող ու պոչի հետևից վազող։ Ես ուրախ ու երջանիկ տատիկներին ու պապիկին էի տեսում, որոնք գալիս էին մեզ ու թոռնիկներին հյուր։ Քույրերին ու եղբորը, ովքեր իրենց բալիկների հետ գալիս էին մերոնց ծննդյան տոներին։ Հանգստայն օրերը, լճում տղերքիս լողալ սովորեցնելը, հեծանիվը հավասարակշիռ պահելը, մինչև մեծս քշել սովորի ու փոքրին սովորեցնի։ Հետո սափրվելը, առաջին հանդիպմանը գնալը և այլն։
Բայց այս ամենը ես երազում էի ապրել քո հայացքի ու ժպիտի ուղեկցությամբ,քեզ գրկելով ու համբուրելով, ձեռք բռնած ու կողքդ պառկած։ Այս ամենը կիսով չափ թերի կլիներ առանց քեզ, որովհետև մի ամանի մեջ դրված չէր լինի երկու՛ գդալ, երկտեղանոց անկողնու փոխարեն կլիներ նեղլիկ մեկն ու մեկ բարձի չէին լինի երկու գլուխներ, երկու զույգ ձեռքեր ու ոտքեր՝ վերմակի տակ, երկու զույգ աչքեր, որոնք անդադար միմյանց կարդալով կդառնային մի զույգ։ Չէին լինի երկու սրտեր, որոնք այնքան համահունչ կբաբախեին, որ մեկը դառնային։
Չէր լինի իմ երազը․․․
Ափսոսանքս չունեցածն է, չվայելածը, չտեսածը, չզգացածը, չքնածն ու չարթնացածը, չգնացածն ու չասածը, չշոյածն ու չերգածը, չգրվածն ու չսիրածն է ափսոսանքս։ Ափսոսանքս չապրածն է, որ պիտի մի ճանապարհով առաջ տաներ երկու հոգի և ո՛չ մարմին, որովհետև այդ ճանապարը վերջում հոգիներս պետք է կապեր այնքան ամուր, որքան սարդի հյուսած թելն է, որ սնուցում է հյուսողին։
Մենք մեր հետևից պետք է թողնեինք պատմություն, որ մեր երեխաները կարդալով հետևեին մեզ, կարծես հացի փշրանքներ հավաքելով պիտի գային մեր հետևից։ Նրանց համար ընտանիք կազմելու օրինակը հենց մենք պիտի ծառայեինք․ լուսավո ծնողներ՝ լուսավոր զավակներով։
Սակայն․․․
Ես այստեղ եմ, թղթի ու գրչի ընկերակցությամբ, իսկ դու ինչ-որ տեղ ես, ինչ-որ մեկի հետ, ինչ-որ բան անելիս, ինչ-որ նպատակներով, որոնք քեզ ինչ-որ կերպ կկտրեն կամ կկապեն ինչ-որ իրադարձության հետ, որ ինձ հետ ես ապրել (կամ չես ապրել, այլ ուղղակի ՈՒԶԵԼ ԵՍ) ինչ-որ պահի։
Դու առավոտյան կարթնանաս ուրիշի կողքին, ուրիշ սուրճ կպատրաստես, ուրիշ տապակած կարտոֆիլ, ուրիշ կերպ կհամբուրես այդ ուրիշին և կճանապարհես ուրիշ աշխատանքի, որ ուրիշ անուններով երեխաներիդ տանես մանկապարտեզ և ուրիշ զգացմունքնեով ու ցանկություններով սպասես ուրիշ ընտանեկան երեկոներիդ, քո ուրիշ ընտանիքի շրջապատում․․․
Իսկ ես․․․
Ես կապրեմ, կհիշեմ, կգրեմ, կխմեմ, ավելի ակեղծ կլինեմ ինքս ինձ հետ, գուցե կտանջվեմ, կվերադառնամ ու կվերհիշեմ, կժտամ ու կարտասվեմ, կփորձեմ մոռանալ, կկարողանամ ու կձախողեմ։ Բայց կիմանամ, որ եթե ամեն բան ընթանար այլ կերպ, գուցե և մեռնեի հոգեպես ու նյութի վերածվեի, անշնչանայի մտքով ու մարմնով դառնայի լոկ մարդանման մի ժամացույց, ով գոյատևում է մի կնոջ ձեռքում, որը ցանկանում է ապրել հանուն մտքի, թե ես առարկա եմ ու տերս էլ ինքն է։ Դու ամեն ինչ ես, իսկ ես՝ ոչինչ։
Սերը մարմանդ առվակ է, երբեք չգիտես, թե երբ կհեղեղի ու իր տակով կանի քեզ ու քո տնակը։ Հիմա հակված եմ մտածել, որ ավելի լավ է անապատով դեգերեմ այնքան, մինչև կհասնեմ վայրագ, բայց կանխատեսելի ու ծանոթ, մեծ ու խորը ծովին, քան կքայլեմ անկանխատեսելի և վտանգավոր, գուցե շքեղ ու տաք, բայց կործանարար առվակի կողքով․․․
16,12,2014